Coğrafi Keşifler

Keşiflerin Sebepleri

Bilinmeyen şeylere ve yerlere merak duyulması, en eski çağlardan beri insanlığın tabii bir duygusu idi. İlk çağlarda, dünyanın çok küçük bir bölümü tanınıyordu. Uzak bölgelere gezi yapanları anlatıp yazdıkları daima heycan uyandırmaktaydı. Orta çağda, Avrupa'dan Uzak doğu'ya giderek , çin'de kubilay kağa'nın yanında kalan Marko polo'nun verdiği bilgilere çok kimse inanmamıştı. Ibn Batuta, ibn Fablan gibi islam gezginleri de, "bilinmeyen" ülkelere geziler yaparak, gördüklerini kaleme almışlardı. Bunların doğruluğu anlaşıldıkça, "yeni" ülkelere duyulan merak daha arttı. Keşiflerin birinci sebebi budur.

Avrupa'nın islam ülkelerine karşı giriştiği Haçlı seferleri, görünüşte dini bir nitelik taşıyordu. Hedef, kutsal kudüs şehrini, Müslümanların elinden kurtarmaktı. Fakat, aslında Doğu'nun zenginlikleri, o çağda yoksul sayılacak Avrupa'nın gözlerini kamaştırıyordu. İki yüz yıla yakın süren haçlı seferleri, İslam dünyasındaki bolluğu ve refahı, Avrupa'nın daha yakından tanımasına sağladı. Bu varlıklı hayata duyulan özen, Avrupa'da yeni gelir kaynaklarının araştırılması çığrını açtı. Bunu yolu ticaretten geçiyordu. Özellikle hindistan'dan Avrupa arasındaki ticaret yolları, başta Türkler olma üzere, Müslümanların elindeydi. Bu yüzden avrupalı tacirler, her uğrak yerinde yüksek vergiler ödemek zorunda kalıyorlardı. Bu yüzden, birçok malın Avrupa'ya maliyet çok artıyordu. Şu halde, yeni yollar aranması ve bulunması gerekli hale gelmiştir. İkinci sebep de budur.

Hemen tamamıyla Hıristiyan olan Avrupa, kilisesinin ağır baskı altındaydı. Papalığın rızası alınmadıkça, yeni topraklara açılmak zordu. Bu bakımdan, erişilecek yerlerde Hıristiyanlığın yayılması da göz önünde bulunduruluyordu. Bu da, dini bir sebep oluşturuyordu.

Barutun ve topun kullanılmasıyla ortaya çıkan güçlü krallıklar, ticari alanda birbirleriyle rekabete başlamışlardı. Uzak doğu'ya yeni yollarla ulaşmak, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin zengin mallarını kendileri taşımak için yeni yollara ihtiyaç duyuyorlardı. Bu ise, ancak yeni keşiflerle sağlanabilirdi.

Coğrafya keşiflerinin yapılabilmesi için, elverişli bir bilim ortamına da girilmişti. Dünyanın düz değil, yuvarlak olduğu gerçeği Müslümanlardan öğrenilmişti. Dünya yuvarlaksa, doğu'ya doğru değil, batıya doğru da gidilerek aynı yere (Hindistan'a) ulaşılabilirdi.

Bunu yapabilmek için teknik imkanlar da elde edilmişti. Pusula, rüzgar gülü gibi aletler bunlar arasındaydı. Ayrıca, açık denizlerin fırtınalarına dayanıklı büyük ve sağlam gemilerde yapılabiliyordu.

Başlıca Keşifler

Daha XV. Yüzyıl ortalarında Portekizliler Afrika'ya keşif heyetleri gönderiyorlardı. Bu heyetlerden biri, Bartelemo Diyaz yönetiminde, Afrika'nın güneyinde dolaştı (1487). Buraya "Ümit Burnu" adı verilirdi.böylece, Hindistan'a deniz yolu ile ulaşma imkanı elde ediyorlardı. XV. yüzyılın sonunda Vasko dö Gama, bu yoldan Hindistan'a vardı (1498). Bundan sonra Portekizliler Hint okyanusu'na donanama gönderdiler ve Uzak Doğu'ya kadar olan bölgelerde ticareti elerine geçirerek sömürgeler kurdular.

Amerika'nın Keşfi: Kristof Kolomb adında Cenevizli bir gemici, hep batıya gitmek suretiyle doğuya varılabileceğini ileri sürüyordu. Düşüncesini gerçekleştirmek için, denizci devletlere başvurdu. Uzun uğraşmalardan sonra, projesi İspanya kralı tarafından kabul edildi ve desteklendi. İstediği gemileri ve denizcileri alan Kolomb, Atlas Okyanusu'na açıldı. Zorlu bir yolculuktan sonra, Orta Amerika'da Bahama'ya vardı (1492). Ancak, yeni bir kıta keşfettiğini bilmiyor, Hindistan'a ulaştığını sanıyordu.

Kısa bir süre sonra Amerigo Vespuçi adlı bir İtalyan denizcisi, Güney Amerika'da Brezilya Kıyılarına çıktı. Buranın yeni bir kıta olduğunu anladı. Bu sebeple, Amerika'ya Kristof Kolomb'un değil, onun adı verildi.

Balboa ise, bugünkü Panama Kanalı'nın bulunduğu yerden geçerek ilk defa Büyük Okyanus'a çıktı (1513).

Macellen, Hindistan'a ulaşmak için, Güney Amerika'yı dolaşarak Büyük Okyanusa geçti. Uzak Doğuya vardı. Ancak buradaki bir çarpışmada öldürüldü. Yanındaki denizciler, yollarına devam ederek İspanya'ya döndüler. Böylece, dünyanın çevresi ilk defa dolaşılmış oldu (1521).


Coğrafi Keşifler Listesi

Tarih Keşfedilen yer Denizci veya gezginler
860'a doğru İzlanda Naddod
875'e doğru Beyaz Deniz Ottar
982'ye doğru Grönland Kızıl Erik
1246 Tataristan Giovanni, Dal Piano Dei Carpini
1253 Moğolistan Rubroek
1271-1275 Çin Marco Polo
1431 Asor adaları Gonçalvo Velho Cabral
1441 Beyaz Burun Nuno Tristao
1445 Senegal Lançarote Peçanha
1471 Gine Körfezi Joao de Santarem
1482 Kongo Diego Cam
1487 Ümit Burnu Bartolomeu Dias
1492 Amerika (San Salvador) Kristof Kolomb
1492 Haiti Kristof Kolomb
1497 Newfoundland G. Caboto, S. Caboto
1497-1499 Afrika ve Hindistan kıyıları Vasco de Gama
1498 Labrador Giovanni Caboto
1499 Venezuela Ojeda, Vespucci
1500 Amazon Pinzon
1500 Brezilya Pedro Alvares Cabal
1502 Orta Amerika Kristof Kolomb
1505 Seylan Almeida
1508 Malakka Siqueira
1511 Sunda Adaları A. d'Abreu
1513 Florida Juan Ponce de León
1513 Panama Nunez de Balboa
1515'e doğru Bermuda Adaları Juan Bermudez
1516 Rio de la Plata Diaz de Solis
1518 Meksika Fernanadez de Cordoba
1519 Tenochtitlan (Mexico) Cortes
1520 Ateş Ülkesi Ferdinand Magellan
1521 Filipin Adaları Ferdinand Magellan
1524 Nouvelle France Versazano
1532-1534 Peru'nun fethi F. Pizarro
1534 Kanada Jacques Cartier
1535 Kaliforniya Cortes
1535 Şili D. de Almagro
1540 Colorado F. Alarcon
1542 Japonya Mendes Pinto
1568 Salomon Adaları Mendana
1576 Baffin Adası Frobisher
1577 Virginia W. Raleigh
1581-1584 Sibirya Yermak
1585 Davis Boğazı J. Davis
1594 Novaya Zemlya Barents
1595 Marquises Adaları Mendana
1605 Yeni Hollanda (Avustralya) Willem Janszoon
1606 Yeni Hebrides Adaları Queiros
1610 Hudson Körfezi Henry Hudson
1615'e doğru Horn Burnu J. Lemaire
1642 Tasmanya A. Tasman
1642 Yeni Zelanda A. Tasman
1697 Kamçatka Atlasov
1700 New Britain Dampier
1722 Samoa Adaları Roggeveen
1739 Bering Boğazı Bering
1741 Aleut Adaları Bering ve Delisle
1767 Tahiti Wallis
1768 Lousiade Takımadaları Bougainville
1772 Kerguelen Adaları Kerguelen
1774 Yeni Kaledonya Cook
1778 Yeni Kaledonya Cook
1788 Mackenzie Irmağı Mackenzie
1791 Vancouver Adası Vancouver
1840 Adélie toprağı Dumont d'Urville
1839-1842 Victoria toprağı J. C. Rose
1878-1879 Kuzeydoğu Geçidi E. Nordenskjöld
1903-1906 Kuzeybatı geçidi R. Amundsen
1908-1909 Magnetik Güney Kutbu E. Schackleton
1909 Kuzey Kutbu Peary
1911 Güney Kutbu R. Amundsen
1926 Güney Kutbu R. Amundsen ve Nobile