Iran Edebiyatı ve Özellikleri

~~Ersin~~ · 19.Aralık.2018

Iran Edebiyatı ve Özellikleri ( Fars Edebiyatı )

Iran Edebiyatı, Islam öncesi dönemlere ait eserlerin çoğu kaybolmuş olsa da, yaklaşık 2500 yıllık bir dönemi kapsayan edebiyattır.[kaynak belirtilmeli] Kaynakları bugünkü Iran sınırlarının ötelerine, Orta Asya'ya kadar uzanır. Gaznelilerin Orta ve Güney Asya'yı fethinden sonra Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya'ya yayılmıştır. Farsça yazılmayan ama etnik Perslerin yazdıkları da bu türde sayılmaktadır.

Eski ve Orta Farsça'da korunmuş eserler I.I.650'ye kadar tarihlenmektedir. Ama yazılı edebiyat eserlerinin çoğu Pers krallığının I.I.650'deki Islamik fethinden sonradır. Abbasiler'in yönetimi ele geçirmesinden sonra Iranlılar islam Imparatorluğunun yazıcıları ve bürokratları oldular, yazar ve şairdiler, hem Arapça hem Farsça yazdılar. Rumi, Sa'di, Hafız, Ömer Hayyam gibi şairler bütün dünyada tanınmaktadır.

Sohrab Sepehri ve Füruğ Ferruhzad'ın eserleri de Türkçe'ye kazandırılmıştır.
Quill and ink.svg Â Â Â Â Edebiyat ile ilgili bu madde bir taslaktır.
Flag of Iran.svg Â Â Â Â Iran ile ilgili bu madde bir taslaktır.

IslÃ¢mlığı kabul ettikten sonra yüzyıllar boyunca edebiyatımıza büyük etkileri olmuş olan ve Divan edebiyatımızın başlıca kaynağını meydana getirmiş olan Iran edebiyatı, IslÃ¢mlığın kabul edilmesinden önce ve IslÃ¢m medeniyetinin etkisi altında olmak üzere başlıca iki bölüme ayrılır.

Iranda IslÃ¢mlığın kabul edilmesinden önceki devirlere ait dil ve edebiyat hakkında kesin bilgi, hemen yok gibidir, IslÃ¢mlığın kabul edilmesine kadar geçen devrede yazılan eserler, bir takım faraziyelerden ibarettir.

IslÃ¢mlığın kabul edilmesi ile başlayan Iran edebiyatı, başlıca şu bölümlere ayrılabilir:

I - Kahramanlık şiiri devri : (X. yüzyıl) : Bu devrin başlıca şairleri, en eski Acem şairi sayılan RÃ»degÃ®, KeygÃ¢vus, UlusrÃ® DakikÃ® ve Şehname adlı Acemlerin en büyük kahramanlık destanını yazan FirdevsÃ®'dir.

II - Saray şiiri devri (XI. Yüzyı)l: Arap medeniyetinin Iranda yer etmeye başlaması üzerine zümre edebiyatı olan yeni bir şiir meydana gelmiştir. Bu devrin en ünlü şairleri AnyarÃ® ve NizamÃ®dir.

III - Mistik ve moral devir (XIII.yüzyıl): Selçuk devri Iran edebiyatının en parlak devri olan bu yüzyılda, Tasavvuf edebiyatı yolunda .şiirler yazan SenasÃ® ve Attar önemli şairlerdendir. Lirik ve melÃ¢nkolik bir şair olan Selman ve Gülistan adlı eserin şairi SadÃ®, bu yüzyılda yetişmiş önemli şairlerdendir.

IV - Lirik şiirin parlak devri (XIV. yüzyıl) : Bu yüzyıl da Iran saray şiiri, en parlak devrini yaşamış ve Hafız,. Vassaf gibi şairler, yalnız Iran edebiyatının değil, dünya edebiyatın da en büyük lirik şairleri olduklarını gösteren eserler meydana getirmişlerdir.

V - Duraklama devri (XV. - XVI. yüzyıllar): Iran şiiri, artık eski parlak devrini kaybetmiştir. Bu yüzyılda yetişen Cami, Iran edebiyatının son büyük, şairidir.

VI - Yeni devir (XVII. . XIX. yüzyıllar) : Eski önemini kaybetmesine rağmen Iran edebiyatı şiir ve nesir alanında önemli sanatçılar yetiştirmiştir. SadÃ®, Seyyit Yahya, Kelim, Mirza, Sadık yetişen ünlü şairlerdendir. Bu devirde-Iran nesiri Hace AbdullahÃ®Ã® EnsarÃ® tarafından kurulmuştur.

VII - Çağdaş devir : Bu çağda yetişen Iran sanatçıları, eski geleneği devam ettirmek isteyenler, modern Avrupa edebiyatı yolunda eserler vermek, isteyenler ve bu iki grubun arasında kalanlar olmak üzere başlıca üç ayrı gruba ayrılmış gibidirler. Bu bakımdan çağdaş Iran edebiyatında ,eski Fars şiir ve nesir geleneğini devam ettirerek o yolda eser verem sanatçıların yanında; Iran dilini Arapça ve Türkçe kelimelerden kurtararak yalın bir Fars dili meydan getirmek isteyen sanatçılar da eserlerini vermektedirler. Bunlar arasında, eski geleneği tamamen yıkmak, Arap yazısını değiştirmek taraftarı olanlar da bulunmakta, Iran dilinin ve edebiyatının değişmesi zorunluluğunu savunmaktadırlar. Bu Iki grubun arasında kalan bazı sanatçılar da eski gelenekleri tamamen muhafaza etmedikleri gibi, yenileşmenin de savunmasını yapmamaktadırlar.

Ersin Üyenin Son 5 Konusu
Baslik	Kategori	Son Yazan	Cevaplar	Okunma	Son Mesaj
10.02.2019 - Star	Günlük Gazete Manşetleri	~~Ersin~~	0	671	10.Şubat.2019 17:32
10.02.2019 - Yeni Şafak	Günlük Gazete Manşetleri	~~Ersin~~	0	555	10.Şubat.2019 17:31
10.02.2019 - Güneş	Günlük Gazete Manşetleri	~~Ersin~~	0	518	10.Şubat.2019 17:30
10.02.2019 - Türkiye	Günlük Gazete Manşetleri	~~Ersin~~	0	525	10.Şubat.2019 17:29
10.02.2019 - Akşam	Günlük Gazete Manşetleri	~~Ersin~~	0	513	10.Şubat.2019 17:28

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Divan Edebiyatı, Şiiri, Biçim ve İçerik Özellikleri, Dönemleri, Kaynakları, Tarihsel	Ersin	Edebiyat - Türkçe Forumları	0	04.Ocak.2019 18:57
Tuyuğ Divan Edebiyatı Nazım Şekli ve Özellikleri	Ersin	Edebiyat - Türkçe Forumları	0	04.Ocak.2019 18:53
Çin Edebiyatı	Ersin	Edebiyat - Türkçe Forumları	0	04.Ocak.2019 18:49
Çin Edebiyatı	Ersin	Serbet Kürsü	0	19.Aralık.2018 13:11
Tuyuğ Divan Edebiyatı Nazım Şekli ve Özellikleri	Ersin	Eğitim - Öğretim Forumları	0	19.Aralık.2018 12:53

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.