İntiharın Biyolojisi

Yapılan postmortem çalışmalarda serotonerjik, noradrenerjik ve dopaminerjik sistemler araştırılmıştır. Üç sisteminde intihar eğiliminde rol oynayacağı düşünülürken en fazla ve güvenilir bilgi serotonerjik sisteme aittir.



İntihar edenlerin, özelliklede vahşice yöntemler kullanarak kendini öldürenlerin, beyin omurilik sıvısında serotonin ve onun ana metaboliti olan 5-hidroksi indole asetik asidin düzeylerinde belirgin azalma saptanır. Serotonerjik çalışmalarda (genelde) serotonin hücrelerinin presnaptik terminal bağlanma bögelerinde azalma görülür. Bu tip değişiklikler özellikle ventral prefrontal kortekste meydana gelir. Ventral prefrontal korteks, inhibisyonun yönetiminde rol alır.



Burası yaralandığında hastalarda disinhibisyon görülür. Disinhibisyon intihar eğilimini ve saldırganlığı ortaya çıkarır. İntihar edenlerin prefrontal korteksinde 5-HT1A ve 5-HT2A gibi postsnaptik serotonin reseptörlerinde artma da olur. (Benzer şekilde serotonin reseptörü artışı trombositlerde de vardır.) Bir açıklamaya göre postsnaptik serotonin reseptörleri beynin bu bölgesindeki azalmış serotonin aktivitesini telafi etmek için artmıştır.



Locus coeruleustaki noradrenerjik nöronlarda azalma olur. İntihar edenlerde adrenerjik otoreseptör sayısında, noradrenalin sentezinin en önemli enzimi olan tirozin hidroksilaz seviyesinde artma görülür. Noradrenerjik sistem koşullara daha çok bağlıdır ve daha az genetik kontrol altındadır.



Dopaminin esas metaboliti olan HVA (homoksi valinik asit) ve DOPAC’ın (dihidroksi fenil asetik asit) idrarla atılımının intihar eğilimi olan depresif hastalarda azaldığı ve BOS HVA düzeylerinin daha düşük olduğu bulunmuş.
Akut streste ve travmada artan anksiyete ile birlikte hipotalamo hipofizer eksen aktivasyonu görülür. Kortikotropin salgılatıcı hormon ve steroitler hem noradrenerjik hem de serotonerjik sistemleri düzenler. Travma veya kişideki etkileri sürerse



Bunu destekler nitelikte bakıcılar tarafından büyütülen maymunlarda doğal anne tarafından büyütülenlerden daha düşük serotonerjik aktivite görülür.
İntihara teşebbüs etmiş majör depresyon hastalarının 2/3’ünde BOS 5-HİAA düzeyi etmeyenlerden düşüktür. 5-HİAA düşüklüğü intihar yönteminin vahşiliği ile de ilişkilidir. 5-HİAA intihara teşebbüsü ve intiharı öngörmede kullanılabilir. Çünkü aynı durum şizofrenlerde ve kişilik bozukluklarında da saptanmıştır.

Dr. Algın Köşkdere