Romatizmal Ateş
Gazi Üniveristesi Tıp Fak. Çocuk Sağlığı ve Hast. AD
1- Akut romatizmal ateşin önemi nedir?
Akut romatizmal ateş (ARA), 5-30 yaş grubunda en sık görülen kalp hastalığı nedenidir. 45 yaş altında kardiyak(kalp) nedenlere bağlı ölümlerde romatizmal kalp hastalığı en sık görülen nedendir. Bütün yaşlarda kalp hastalıklarının %25-40 nedeni romatizmal kalp hastalığıdır. Her yıl 10-20 milyon yeni olgunun görüldüğü tahmin edilmektedir. Hastalığın morbiditesi ve oluşturduğu sekeller mortalitesinden daha da önemlidir.

2- Akut romatizmal ateşin ülkemizde görülme sıklığı nedir?
"Türkiye Romatizmal Ateş Çalışma Grubu"nun 14 merkezden aldığı 2000 yılı verilerine göre pediyatri polikliniklerine başvuran hastalarda ARA sıklığı 10.8/10.000, çocuk kardiyoloji polikliniklerine başvuran hastalar arasındaki sıklık ise %1.9 bulunmuştur. Ankara bölgesinde yapılan bir araştırmaya göre (1995) son 20 yılda ARA görülme sıklığı 9-10 kat azalma saptanmıştır.

3- Romatizmal ateş görülmesinde genetik eğilim var mı ?
Ailede ARA varsa daha mı titiz davranılmalı. Romatizmal ateş nedenleri arasında bir genetik ön yatkınlığın olduğu uzun yıllardan beri bilinmekle birlikte mekanizma tam olarak anlaşılamamıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalar farklı bölgelerde değişik genetik yapıların ARA ve özellikle romatizmal kalp hastalığına duyarlılık bulgusu olarak hastalarda sık bulunduğunu göstermiştir. Ailede ARA varsa kesinlikle daha titiz davranmalıdır. Aile öyküsü hastalığa karşı duyarlılığı artırmaktadır. Kuşkulu ailelerde her ÜSYE'de kesinlikle boğaz kültürü yapılmalı ve anti-streptokoksik tedavi uygulanmalıdır.

4- ARA hangi yaşlarda görülür? Altı aylık bebeklerde de olabilir mi?
ARA'nın ilk atağı 5-15 yaş arasında görülür. En sık sekiz yaşındaki çocuklarda görülür. Beş yaş altında ender görülür. Hastalığın çok yaygın olduğu 1940-1960 yılları arasında Amerika'da yapılan çalışmalarda iki yaş altında %0.7, beş yaş altında %8.4 oranında görülmüştür. Beş yaş altında çocukların streptokok ile karşılaşma riskleri düşüktür. Streptokoksik ÜSYE geçirmenin serolojik bulgusu olan ASO titrasyonu iki yaş altındaki çocuklarda çok düşük iken, 6-14 yaş arasında normalin üst sınırında ve hatta normalin üstünde bulunmuştur.

5- ÜSYE olgularına Penisilin verelim mi?
Eğer boğaz kültüründe beta hemolitik streptokok üremişse penisilinle tedavi edilmesi uygundur. Önerilen tedavi paranteral uzun etkili penisilin (Benzatin Penisilin G) ya da oral penisilin (fenoksimetil penisilin); penisilin alerjisi varsa eritromisindir.

6- ARA’dan korunmak için önerileriniz nelerdir?
Romatizmal ateş tekrarlayan bir hastalık olduğu için hastalık geçirildikten sonra korunmak çok önemlidir. Hastalığı geçiren bir çocuğun tekrar geçirmesi önlenmelidir. Korunma tedavisinin kesilebilmesi için son beş yılda hastalığın tekrarlamamış olması gerekir.

7- Kardit tedavisinde salisilat kullanılabilir mi?
Kardit tedavisinde bazı kaynaklar kalp yetmezliği ya da kardiyomegali olmayan olgularda salisilat tedavisini önermekle birlikte Türk Pediatrik Kardiyoloji Derneği Romatizmal Ateş Çalışma Grubu üyeleri kardit tanısı kesin olan tüm hastalarda prednizolon tedavisini önermektedir. Karditli hastalar kesinlikle yatak istirahatine alınır. Kalp yetmezliği varsa digital, diüretik ve ACE inhibitörleri verilir. Rebound'u önlemek için steroid kesilirken salisilat başlanmalıdır