Kalp Üfürümleri




Kalp üfürümleri, kalp atışları sırasındaki çalkantılar tarafından oluşturulan anormal seslerdir. Mırıldanma ya da hışırtı şeklinde olabilmekte ve bir stetoskop ile duyulabilmektedir.
Kalp üfürümleri doğumla beraber (konjenital) gelmiş olabilir ya da ileri yaşlarda gelişebilir. Üfürümler bir hastalık değildir ama altta yatan bir kalp sorunun göstergesi olabilir.

Çoğu kalp üfürümü ciddi olmayıp tedavi gerektirmemektedir. Ancak bazı kalp üfürümleri için altta yatan ciddi bir kalp rahatsızlığı olup olmadığını belirlemek için testler yapılması gerekebilir. Uygulanan tedaviler genellikle kalp üfürümlerinin nedenine yönelik olmaktadır.



BELİRTİLER

Eğer kalp üfürümü ciddi olmayan zararsız bir üfürüm ise büyük ihtimalle başka bir belirti ortaya çıkarmaz. Anormal kalp üfürümleri ise stetoskop ile dinlendiğinde duyulan anormal seslerin dışında başka bir belirti vermez. Ancak eğer aşağıda sıralandığı gibi bazı belirtilerle karşılaşırsanız, üfürümler daha ciddi bir problemin belirtisi olabilir:

Özellikle parmak uçları ve dudak kısımlarındaki cildin mavi renkte görünmesi,
Ani şişkinlik ve kilo alımları yaşanması,
Nefes darlığı,
Kronik öksürük,
Karaciğerlerde büyüme,
Boyun damarlarında genişleme,
İştahsızlık ve normal büyümede problem yaşanması (bebeklerde),
Hiç efor sarf edilmediği ya da az efor sarf edildiği halde aşırı terleme olması,
Göğüs ağrısı,
Baş dönmesi,
Bayılma gibi.

Ne zaman doktora görünmeli?

Kalp üfürümleri genellikle ciddi olmamaktadır ancak eğer sizde ya da çocuklarınızda kalp üfürümü olduğunu düşünüyorsanız bir kardiyoloji doktoruna başvurunuz. Stetoskop ile yapılacak ön muayenede kalp atışları dinlenir ve anormal sesler duyulduğu takdirde gerekirse ek testler yapılmasına karar verilir.






NEDENLERİ

Masum (zararsız) üfürümler ve anormal (ciddi) üfürümler olmak üzere iki çeşit kalp üfürümü vardır. Masum üfürümleri olan kişilerin kalbi normal kabul edilir. Bu tür masum kalp üfürümleri yeni doğan bebekler ve çocuklarda yaygındır.

Anormal kalp üfürümleri ise daha ciddidir. Çocuklarda görülen bu tip ciddi anormal kalp üfürümleri genellikle konjenital (doğumsal) kalp hastalıklarından kaynaklanır. Yetişkinlerde ise anormal kalp üfürümleri en sık kalp kapak sorunlarından kaynaklanır.

Masum kalp üfürümleri

Kan kalbinizden daha hızlı aktığı zaman masum üfürümler oluşabilir. Kanın kalpten hızlı akarak masum üfürüm oluşmasına neden olan koşullar şunlardır:

• Fiziksel aktivite veya egzersiz

• Gebelik

• Yüksek ateş

• Kalp ameliyatı gibi bir sebepten dolayı kalp yapısındaki değişiklik meydana gelmesi,

• Vücudunuzdaki dokulara yeterli miktarda oksijen taşınmasına engel teşkil edecek şeklide sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin az olması (anemi),

• Vücuttaki tiroid hormonunun aşırı miktarda olması (hipertiroidi).

Yaşlanma ya da kalp ameliyatı gibi nedenlerle kalpte meydana gelen değişiklikler de masum üfürümlere neden olabilmektedir. Kalpteki zararsız masum üfürümler zamanla kaybolabilir ya da başka sağlık sorunlarına neden olmadan yaşam boyu da sürebilir.


Anormal kalp üfürümleri

Çoğu kalp üfürümü ciddi olmamasına rağmen bazıları herhangi bir kalp problemi ile sonuçlanabilmektedir. Çocuklardaki anormal üfürümlerin ana nedeni bebeklerin konjenital kalp defekti ile doğmuş olmalarıdır. Kalp üfürümlerine neden olan doğumsal kalp kusurları şunlardır:

• Kalpte veya kardiyak şantlarda delikler. Çocuklarda görülen kalp üfürümleri “septal defekt” olarak bilinen kalp odacıkları arasındaki duvarlarda mevcut olan delikten kaynaklanabilir. Deliklerin konumu ve büyüklüğüne bağlı olarak durum ciddi olabilir ya da olmayabilir. Kalp boşlukları veya kan damarları arasında anormal kan akışı olduğunda şant oluşur.

• Kalp kapak anormallikleri. Konjenital kalp kapak anormallikleri doğumla birlikte gelir ancak yaşamın ileri yaşlarına kadar bazen fark edilmez. Kalp kapak sorunlarına kapaklar arasındaki darlıktan dolayı yeterli kan geçişine izin verilmemesi ya da kapakların tam kapanmamasından dolayı sızıntı olması gibi örnekler verilebilir. Anormal kalp üfürümlerine kalbin yapısına zarar veren enfeksiyonlar ve diğer koşullar gibi aşağıda yazılı olan faktörler de neden olmaktadır. Bu tip etkenler çocuk ve yetişkinlerde daha sık görülür.

Örneğin:

• Romatizmal ateş. Bazı ülkelerde nadir görülse de, strep boğaz enfeksiyonu gerekli önlem alınmadığında veya uygun tedavi uygulanmadığında romatizmal ateşi ortaya çıkaran ciddi bir durumdur. Tedavi edilmeyen romatizmal ateş de kalp kapakçıklarını kalıcı şekilde etkileyerek kanın normal akışını engelleyebilir.

• Endokardit. Bu durum kalp içi zarı ve kalp kapaklarında oluşan bir enfeksiyon ve iltihaptır. Endokardit genellikle bir bakteri ya da diğer yabancı mikroorganizmaların ağız yoluyla ya da vücudun başka bir yerinden girerek kan dolaşımına girmesiyle oluşmaktadır. Tedavi edilmediği takdirde kalp kapaklarına kalıcı şekilde zarar verebilir hatta kapakları yok edebilir. Bu durum genellikle mevcut kalp anormallikleri olan kişilerde ortaya çıkar.

• Kapak kireçlenmesi. Kapaklarda kalınlaşma ya da sertleşme şeklinde ortaya çıkan ve “mitral veya aort kapak darlığı” adı verilen bu sorun, yaşla birlikte gelişmektedir. Kapaklarda meydana gelen daralmadan dolayı kan yeterince akmadığı için kalp üfürümleri meydana gelir.

• Mitral kapak düşmesi. Bu sorunda, kalbin sol üst kulakçığı ve sol alt karıncığı arasındaki kapak düzgün kapanmamaktadır. Bu nedenle kalpte üfürümler meydana gelir.




RİSK FAKTÖRLERİ

Zararsız kalp üfürümlerinin gelişmesi için herhangi bir risk faktörü bulunmamaktadır. Ancak anormal kalp üfürümlerine neden olabilen doğumsal kalp defektleri gibi altta yatan risk faktörleri bulunmaktadır. Bu tür risk faktörlerine aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Aileden gelen kalp defekti öyküsü. Kan bağınızın olduğu akrabalarınızda kalp defekti olması sizde ve çocuğunuzda da kalp kusuru ve dolayısıyla kalp üfürümleri sorununu ortaya çıkarabilir.

• Gebelikte gelişen hastalıklar. Gebelik sürecinde kontrolsüz diyabet ya da kızamıkçık enfeksiyonu gibi sağlık sorunları bebekte kalp kusurları ve kalp üfürümlerinin gelişme riskini artırır.

• Gebelikte bazı ilaç ya da uyuşturucuların kullanılması. Gebelik sürecinde alkol, uyuşturucu ve bazı ilaçların kullanılması gelişmekte olan bebeğe zarar vererek kalp kusurlarının oluşmasına neden olabilir.

Yaşın ilerlemesi ile birlikte kalpte üfürüm oluşma riskini arttıran faktörleri şunlardır:

• Kontrolsüz yüksek tansiyon (hipertansiyon)

• Geçmişte romatizmal ateş geçirilmiş olunması,

• Göğüs bölgesini de içerecek şekilde radyoterapi tedavisine girilmiş olması,

• Kalp iç zarında enfeksiyon geçirilmiş olunması (endokardit),

• Daha önce kalp krizi geçirmiş olma,

• Akciğerlerde yüksek kan basıncı (pulmoner hipertansiyon),

• Bazen “Kardiyomiyopati” olarak bilinen bir durumdan kaynaklanan kalp kası zayıflaması.





TESTLER VE TEŞHİS

Doktorunuzun fiziki muayene sırasında bir stetoskop kullanarak kalbinizi dinlemesi ile kalp üfürümleri tespit edilir. Üfürümlerin zararsız veya anormal olup olmadığını belirlemek için aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır:

• Üfürümler ne kadar gürültülü? Çıkan ses 1’den 6’ya kadar bir ölçekle derecelendirilir.

• Ses kalbin neresinden geliyor ve boyun ve sırt kısmında da duyulabiliyor mu?
• Kalp vuruşları düşük, orta ya da yüksek mi?

• Sesi neler etkilemektedir? Vücut pozisyonunu değiştirdiğinizde veya egzersiz yaptığınızda çıkan sesler etkileniyor mu?

• Üfürümler ne zaman olmakta ve ne kadar sürmektedir? Kalbiniz kanla doluyorken oluşan üfürümler (diyastolik üfürüm) ya da kalp çalışırken olan üfürümler (sürekli üfürüm) bir kalp sorununuz var demektir. Bu sorunların netleşmesi için daha fazla test yapılması gerekir.

Doktorunuz ayrıca diğer belirtileri ve kalp problemlerini aramak için ek testler yapılmasını isteyecek ve kalp üfürümleri ile alakalı aile öyküsünün olup olmadığını soracaktır.