Doğal Anıt Nedir?

Yer kabuğu ya da yeryüzü oluşurken ortaya çıkan yeryüzü şekillerinin tamamı doğal anıt olarak adlandırılmaktadır.
Bu anıtlar yeryüzünün oluşum süreci içerisinde meydana gelen yapılar olup zaman içerisinde doğal olaylar ölçüsünde değişime uğramıştır. Çok uzun süreçte oluşmuş, insanlık tarihi açısından öneme sahip anıtlardır. Doğal anıtlar görülmeye değer yerlerdir.
İnsanlar tarafından yapılmazlar, doğal olarak meydana gelirler. Mağaralar, su kaynakları, çok yaşlı ağaçlar, travertenler, peri bacaları, göller, şelaleler, obruklar, önemli dağlar birer doğal anıttır. Bunlar yüzeyde olan değişikliklerdir.Yer altında bulunan ve en az bir kişinin sığabileceği genişlikte olan boşluklara mağara denir.
Bu mağaralar bir kişinin ancak sığabildiği yerler olabileceği gibi kilometrelerce uzunluk ve genişlikte de olabilirler. Bazı mağaralarda tavandaki çatlak veya tabakaların arasındaki suyun sızmasıyla sarkıt (tavanda ise) ve dikitler (tabanda ise) oluşmuştur. Ülkemizin 2/5’i mağara turizminin gelişimine uygun kayalardan meydana gelmiştir.
Bu mağaraların büyük bir bölümü Batı ve Orta Toros dağlarında yer alırlar. Doğal anıtlar hem tarih boyunca insanlığın geçirdiği serüvenlerin şahitleridir hem de bulundukları ülkelerin başlıca zenginlik kaynaklarıdır.Doğal anıtların bir çoğu milli parklar bünyesine alınmıştır. Doğal güzelliklerimize sahip çıkmalıyız. Birey olarak üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmeliyiz.
Doğal anıtlar ve örnekleri


Peri bacaları rüzgar ve su etkisinde oluşmuş, aşınmaya ve kalınlaşmaya uğramış yapılar olarak tanınmaktadır. Travertenler ise su etkisinde fiziksel ve kimyasal olarak çözünebilen mineraller ve suyun buharlaşması ile ortaya çıkmıştır.
Mağaralar, yer altı suları, kireç taşları ve rüzgar etkisinde zaman içerisinde aşınmaya uğramış oyuklar olarak adlandırılır. Şelaleler ise yüksek bir noktadan akan su kaynakları olup ülkemizde Manavgat Şelalesi, Kurşunlu Şelalesi ve Tortum şelalesi gibi örnekleri bulunmaktadır.
Pamukkale


Türkiye’nin en tanınmış bu doğa harikası kaynak sularının kirecinden oluşmuştur. Parlak beyaz rengi nedeniyle 20 km. uzaktan görülebilir. Pamukkale 2700 metre uzunluğunda ve yüksekliği 160 metredir. Tepesinde antik Roma’dan kalma Hierapolis adlı kutsal antik şehir bulunur. 5-10 km yakınında Laodikya antik kenti bulunur.5 km ilerisinde ise uluslararası bir thermal merkez olan Karahayıt vardır.
Bitki dünyasında da özellikle ağaçlar, bazen doğaüstü uzun yaşamlarıyla ve güçlü gelişmeleriyle norm, form, renk, doku ve garip yaşama biçimleri plastik özellikleri! gösterebilirler ya da siyasal olaylarda yer alarak tarihsel önem kazanabilirler; bunlar da birer doğal anıt daha doğrusu birer anıt ağaç (anıtsal ağaçtır).
Göreme ve kapadokya


“Dünya Mirası Listesi”nde Türkiye’den birçok bölge de yer alıyor. Göreme ve Kapadokya bunlardan biri… 6 Aralık 1985 tarihinden bu yana doğal ve kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’nde bulunuyor. Volkanik tüf hem ilgi çekici bir manzara oluşturmuş, hem de oluşturuduğu kaya yapısı yıllarca orada yaşayanları savaştan uzak tutmuş… Bizans Kilise mimarisi ve hiristyan tarihinden önemli bir devri sergilemektedir.


Bölge 60 milyon yıl önce; Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkmıştır. İnsan yerleşimi Paleolitik döneme kadar uzanmaktadır. Hititler’in yaşadığı topraklar daha sonraki dönemlerde Hırıstiyanlığın en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Kayalara oyulan evler ve kiliseler bölgeyi Hıristiyanlar için devasa bir sığınak haline getirmiştir.
Nemrut dağı


Adıyaman’ın Kahta ilçesinde boyunca uzanan dağ Kommagene Krallığı’nın bir antik kenti bünyesinde barındırır. I. Antiochos Kommagene’nin en önemli kralıydı. Amacı yeni bir din kurup dünyaya hükmetmekti. Kendisini Tanrı ilan etti. Nemrut Dağı’nın 2.150 metre yükseklikteki zirvesinde yapımına başladığı görkemli kutsal alan ve mezar anıtı ne yazık ki ölümünden önce bitirilemedi.
Oğlu Kral I. Antiochos da devam etmedi çalışmalara, mezar anıtı yarım kaldı. Kutsal alanın doğu ve batı yamaçlarında teraslar üzerinde yaptırdığı heykeller ise Nemrut’un sert hava koşullarıyla boğuşarak yüzyıllarca ayakta kalmayı başardı.
Hattuşaş


Hattuşaş (Boğazköy) Çorum’un Sungurlu ilçesinin 22 km güneydoğusundaki Boğazkale ilçesinin (Boğazköy) 4 km doğusundadır. Şehrin adı Hititçede gümüş anlamına gelen “hattus”tan gelmedir. Uzun zamandan beri yapılan kazılarda beş kültür katı ortaya çıkmıştır. Bu katlarda Hatti, Âsur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Büyük Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya’dan oluşmaktadır. Hattuşaş, 28 Kasım 1986 tarihinden bu yana kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.
Ülkemizdeki doğal anıtlara örnekler


• Damlataş mağarası,
• Manavgat şelalesi
• Düden Şelalesi
• Kurşunlu Şelalesi
• Tortum Şelalesi
• Pamukkale travertenleri
• Peribacaları
• Karain Mağarası
• Aşıklar Mağarası
• Ağrı Dağı
Dünyada doğal anıtlara örnekler


• Aggtelek Mağarası
• Mammoth Mağarası
• Peak Mağarası
• Singing Mağarası
• Niagara Şelalesi
• Victoria Şelalesi
• Etna Yanardağı
• Vezüv Yanardağı
• Everest Dağı