İdare Hukuku Ünite Özeti 1. - 5. Ünite
UNİTE 1 İDARE KAVRAMI
1. Organik anlamda idare: Yasama Yürütme Yargıdır.
2. Adli yargı Özel hukuk uyuşmazlıklarını Çözmek ve ceza kanunu uygulamakla mükelleftir. Temiz yargıtaydır.
3. İdari yargı: idare hukuku ile ilgili vergi hukukun uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmek için idari ve vergi mahkemeleri vardır. Son inceleme yeri Danıştay. Bölge idare mahkemeleri de Yer alır.
4. Hesapla ilgili işlemlerdeki uyumsuzlukları Sayıştay inceler.
5. TBMM iç tüzüğünün aykırılığına ilişkin iddiaları karara bağlamak için anayasa mahkemesi vardır. Yüce Divan
6. Seçim yargısı Yüksek Seçim Kurulu oluşturduğu bir yargı vardır.
7. İdari yargı ile Adli yargı arasındaki uyuşmazlıkları çözen bir uyuşmazlık mahkemesi vardır.
8. Yürütme İdare Cumhurbaşkanlığında bakanlar kurulu tarafından yönetilir.
9. Merkezi idare Bakanlar Kurulu tamamen idareden ayrı düşünemezsin yerel bölgelerde bulunan yarı kamusal bölümlerin idari amiri sıfatını taşır.
10. Bakanların görevi kanunları uygun biçimde yürütmek gözetmek düzenleyici önlemleri almak yetkisi ile donatılmıştır. Başbakan buna rağmen bir amir değildir. Alt üst ilişkisi yoktur.
11. Mahalli idareler mahalli ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşmuş kamu tüzel kişilerdir.
12. Merkezi idare dışında oluşturulmuş ayrı kamu tüzel kişileri tarafından yerine getirilir. Üniversite TRT gibi
13. Yasama fonksiyonu Yasamanın çıkardığı kanunların belli kişi ve durumlara uygulanmasıdır.
14. Af ilan ölüm cezası iptali gibi cezalar yasama fonksiyonuna dâhil değildir ama TBMM yapmak zorunda olduğu için bu yasama fonksiyonu soyut normların olmadığı guruba girer.
15. Yasama fonksiyonu kapsamındakiler dâhil diğerleri yargı ya da idare fonksiyonuna girerler.
16. Yargı fonksiyonu: Hukuki düzen ihlali olmalıdır. Disiplin cezası verilmeden önce hukuka aykırılık iddiası olmalıdır. Bağımsızlık mahkemeleri hukuka aykırılık iddiasını uyuşmazlıkları karara bağlayan çözen mercidir.
17. İdari fonksiyon kamu yararına idare kazanç elde etmek için değil tüm topluma hizmet sunmak içindir. Süreklidir kamu gücünü kullanarak yerine getirilir. Liberalde içdış güvelik sosyalizimde kamu yarına değildir.
18. Anayasa aynı bir anne gibi toplumun refah ve mutluluğunu benimser ona göre adımlar atar.
19. TC idaresi milli güvenlik, Kolluk faaliyetleri, Kamu Hizmetleri, Özendirme Teşvik İç düzen ve planlamadır.
20. Savunmayı Silahlı Kuvvetler bakanlar kurulu ile yapar.
21. İç düzen personel bulma alımı eğitimi yerleştir istihdam etmek gibi doğrudan kamu yararına değildir idaridir
22. Araştırma Planlama Kurulu. Örnek: DPT Milli güvenlik kurulu. Sosyal kültürel kalkınma planıdır.
23. Türkiye Sosyal Hukuk devletidir. Hak ve hürriyetler kişilere ait olup devredilemez.
24. İdare yürütmenin içinde yer alır. 5 tane yargı vardır.
UNİTE 2 ANAYSA VE İDARE
1. Merkezden yönetim ilkesi Merkezi idarenin taşra teşkilatında yer alan görevliler başkentdeki yetkilerce atanır. Onların emir talimatlarını doğrultusunda hiyerarşi adında bir bağ bulunmaktadır.
2. Merkezi yönetim yararları –güçlü bir devlet yönetimi –daha az harcamalar –yeknesak biçimde yürür
3. Merkezi yönetim zararları –bürokrasi kırtasiyeciliği olur yöresel hizmet zordur –demokratik değildir.
4. Yetki Genişliği: merkezin taşradaki amirlerine belli konularda merkeze danışmadan merkez adına yapılacak yetkiler vermesi ile olur. Gecikme azalsın diye. Sadece il idaresinde uygulanmaktadır. Vali merkezden aldığı yetkiyi kullanarak yapar yetki genişliği örneğidir.
5. Yetki Genişliği özellikleri: vali hiyerarşiye dahildir –kamu hizmeti için kullanılır –para merkezden girer çıkar.
6. Yerinden yönetim ilkesi: federalizm deniyor buna bazı yetkileri çoktur ama yasama yargı merkezdedir.
7. Yerinden yönetim özellikleri: devlet tüzel kişilerin dışında kalan kamu tüzel kişilerdir. Ayrı ayrı mal varlıkları mevcuttur çalışanlar merkez idarenin hiyerarşisine sahip değildir. Bu sistemle merkezi idare teşkilatına gördürülmeye başlandı. Kısaca belli bir hizmete özerklik tanınması anlamına gelir. Ama yerel yönetimler daha iyidir orda yaşanların yerel ihtiyaçlarını görmeye olanak verir.
8. Yerinden yönetim yararları: demokrasiye uygundur –kırtasiyecilik azalır –hizmetler uygun biçimde görülür.
9. Sakıncaları: ülke bütünlüğü gider –partizanca olur –yeknesak yürütülmez –mali denetimi zor olur.
10. Yerinden yerel yönetim: kamu tüzel kişilerin ortaya çıkmasını sağlar.
11. Ölçütleri: Kanunun verdiği yetkiyle kurulurlar –kamu gücü vardır – mal gelir statüsü –personel statüsü
12. Merkezi İdarenin başken taşra örgütü adına hiyerarşi denilen bir bağlantı vardır.Aşağıdan Yukarı Üstünlük
13. Hiyerarşik makamlar merkezi idarenin başında bakan yer alır. Başbakan bir amir değildir ama bakanların işine son verir söyler cumhurbaşkanına oda işten atar. İl özen idarelerinde amir validir.
14. Vali atama yer değiştirme ceza verme yükseltme işlerini yapar.
15. İdari Vesayet merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları arasında bütünlük sağlar.
16. Yerinden yönetim kuruluşlarının denetlenmesi gerekir. Buna Vesayet yetkisi nedir.
17. Bu yetki ile bir İşten alı koyma suç duyurusunda bulunma olabilir bunları içişleri bakanı karara bağlar.
18. İşlemden sonra ve işlemden önce yapılmaktadır.
19. İl özel idaresinin yaptığı yer olay vali tarafından onanması gerekir. İl genel meclisi zorlarsa Danıştaya Kalır.
20. Onaylar yada onaylamaz yada danışta ya götürür. Ama değiştirme yetkisi yoktur.
21. Valinin bu tutumu aslında valinin yerel yönetimler üzerinde bir ikame yetkisi oluştuğunu gösterir.
22. Onamaya tabi olmayan işlemler bile onamaya tabi olmak zorunda kalır.
ÜNİTE 3 ÖTEKİ HUKUK KAYNAKLARI İDARE HUKUKU
1. İdare hukuku memurların öteki kamu görevlilerin nitelikleri atamaları görev ve yetkileri hakları yükümlülükleri aylık ödenekleri ve diğer özlük işler kanunla belirlerinir.
2. Kanunların meydana gelmesi bakanlar kurulunun yaptığı kanun tasarısı vekillerinki kanun teklifidir. Tekrar kanun meclise gelmesi için 1 yıl geçmesi gerekir. Yasama döneminde olmazsa kadük olur.
3. Kanun yayımlandıktan 45 gün sonra yürürlüğe girer. İdare bu yasalara uymak zorundadır. İptal edilmezse tabi
4. Kanunları anayasa mahkemesi şekil bakımdan inceler. Esasa giremez. Uygunluğuna bakar.
5. Milletler arası anlaşmalar cumhurbaşkanınca yapılır. Usulüne göre yapılan anlaşmalar kanunlaşır.İptal edilmez.
6. Bakanlar kurulun çıkardığı kanun hükmünde kararnameler kanun olarak şekillenir ve özelliği değiştirilir ilkesine sahiptir. 1961 anayasasında 1971 darbesiyle girmiştir temel hak ve kişilik konularına giremez.
7. Kanun hükmünde kararnamelerde amacı kapsamı ilkeleri süresi kaç defa çıkarılacağı bulunur. Aynı gün olur.
8. Kanun hükmünde kararnameler anayasa mahkemecince denetlenir. Sıkı yönetim de KHK İptal olamaz.
9. Tüzük bakanlar kurulunun uygulamasınca çıkarılır. Danıştay inceler cumhurbaşkanı imzalar ve kanunlaşır
10. Tüzük kanun teşkil etmektedir yürürlüğe girmiş kanunları temsil etmesi gerekmektedir. 45 günden Açıklanır.
11. Yönetmelik başbakanlık ve bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların uygulanmasını sağlamak amacıyla çıkarılır.
12. Yetki ve görevleri düzenleyen personele ait hükümleri kapsayan. Bir belgedir. Geçmişe sadık olarak çıkar.
13. Yayınlandıkları tarihte çıkar. Danıştay inceler ama belli bir şekil şart yoktur. İdare mahkemesince yapılır.
14. Adli idare sistemi Amerika da olup bireylerin faliyetlerine uygulanan hukuk kurallarıdır.
15. İdari rejim Fransa da olup adli sistemden tamamen ayrıdır. İdare hukuku denilen uygulanmakta.
16. İdare hukuku -genç –tedvin edilmemiş –içtihatlara dayanan –kamu yararı düşünen –idari yargısı olandır.
17. İdare hukuku kaynakları anayasadır kanun KHK tüzük yönetmelik dir. İçthatlar teamül tatbikat dotirin..
18. Kamu hizmeti ölçümü idare hukuku düzenleme alanını belirleyen bir ölçüt olrak kullanılmıştır. İdarenin toplumsal ihtiyaçları karşılamak için giriştiği faaliyetler denilebilir. Ve idare hukukunun alanı içinde kabuldür.
19. İnkılap kanunu özel olup denetime tabii değildir.
ÜNİTE 4 BİREYSEL İDARİ İŞLEMLER İDARİ SÖZLEŞMELER
1. İdari işlemler : Tekyanlı işlemler iki yanlı işlemler bireysel işlemler düzenleyici işlemler…
2. Yargı denetimi dışındakiler: cumhurbaşkanı, YAŞ kararları, kınama, uyarma cezaları ,HSYK kararları ,TSK
3. Yetkinin Çeşitli Görünümleri: Kişi Konu Yer Zaman yönünden koollektif karma işlemler yetkilerdir.
4. Fonksiyon Gasbı: İdarenin genel görev olarak görevli olmadığı bir başka devlet organin görev alanı içine giren konularda işlem tesis etmesi dolasıyla ortaya çıkan yetki sakatlığına denir. Yok hükmündedir.
5. Yetki Gasbı: idarenin genel olarak görev alanı içine girmekle beraber idareye tamamen yabancı bir kimse veya idare açıklamaya yetkili olmayan bir merci veya kamu personelinin tarafından karar alınması. Yok hükmünde
6. Yetki Tecavüzü: Bunun dışında bir idari merci veya kamu görevlisi idare adına irade açıklamaya ve dolayısıyla iştem tesis etmeye yetkili olmakla beraber başka bir görevlinin alanına giren konuda açıklamadır. İptal istenir.
7. Hata irade ile beyan arasında ki uyumsuzluk. Hile diplomada sahtecilik. İkrah zorlama.
8. Hukuka aykırılık ilkesi: sebeb unsuru olarak.konu unsuruna maksat unsuruna göre aykırılık.
9. Yokluk: hiç doğmamış hiç çıkmamış,Mutlak butlan:doğmuş kanunun emredici hükümlerine aykırılık nisbi butlan hata ikrahtan çıkan aksaklıklardan dolayı doğan hükümler.
10. Ölçütler: İdari sözleşme olması için taraflardan biri idare olması gerekmektedir. Mutlaka özel bir kişi olması önemli değildir.
11. Mali iltizam sözleşmeleri: Belli bir ücret karşılığında hizmet gördürülmesi.
12. Kamu istikraz sözleşmeleri: Devletin senet karşılığında borç para alması tahvil bono..
13. Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi: Kamu hizmetlerinin belli biri tarafından görülüp süre belirleyen Sözleşme
14. Yer altı Yerüstü Sözleşmeleri Orman sözleşmeleri İdari hizmet sözleşmeleri gibi love
15. Temel İlkeler:Aleniyet, Serbeslik, En uygun bedeli bulma, Yetenek aranması.
16. Adli yargıda çözülecek işlerdir.


UNİTE 5 İDARENİN YETKİLERİ
1. Genel olarak: Düzenleme. Örgütlenme. Yaptırım uygulama. Mal edinme. Resen tahsil. Olağanüstü yetkilenme.
2. İşlemler: Kararname. Karar. Tebliğ. Genelge. Sirküler. Tamin.
3. Düzenlemenin yapacağı işlem üst hukuk kurallarına uymalıdır. Tüzüklerin kanuna Yönetmeliğin Tüzüklere aykırı olmayacağı hususlardır.
4. İdari cezalar bireylerin topluluklarının idari düzene aykırı davranışları nedeniyle idarece tertip edilen ceza.
5. Disiplin Cezaları: Bir idari persone verilen cezalardır. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilen cezalar. Öğrencilere verilen cezalar gibidir.
6. 6183 nolu cezalar devlet il özel idareleri ve belediyelere ait kamu alacaklarını düzenlemektedit bunlar sşöle vergiler resimler harçlar cezalar mhkeme masrafları. Asli kamu alacağıdır.
7. Resen icra yetkisi zorla icra yetkisidir. Kolluk faliyetlerindeki kişiler bunu zor kullanarak yapmaktadır. İdari karara uymaz ise resen uygulanacağı gibi cezai yaptırımlarda uygulanabilir.
8. Kamuluştırma idarenin ihtiyaç duyduğu taşınmaz malları elde etme yetkisi. İstimval ise esas itibari ile taşınır malları elde etme yetkisidir. İstimval olağan üstü zamanlarda olur. Özel mülkiyete depo gibi kullanmak için zorla alı koyması işgal etme yetkiside bulunmaktadır.
9. Kamulaştırma zorla peşin para ödeyerek tamamına yada yarısına el koyma yetkisidir.
10. 30 gün içinde iptal davası açılabilir. Malı geri alma hakkından sonra 1 yıl için de kullanılmalıdır.3 ay içinde mirasçıları geri alabilir. Hukuka uygun el atma hukuka ayrı el atma. 20 içinde dava düşer.
11. Geçici işgal kum kireç gibi sarfi malzemenin el koyulmasıdır. Uyuşmazlık taşınmazın olduğu yerde çözülür.
12. Para karşılığı düşük bulunuyorsa ozaman adli yargıya gidebilir.
13. Örgütleme yetkisi: kamu tüzel kişiler kanunla yada kanunun el verdiği yetkiye dayanarak olur. Kamu kurumu niteliğindeki kuruluşların kanunla kurulacağı öngörülmüştür. KHK ler kişisel temel haklar dışındaki hakları düzenler.